Elmi

شیرین‌سازی آب دریا، فرآیندی برای حذف نمک و سایر مواد معدنی از آب شور دریا یا آب‌های لب‌شور است تا آن را برای مصرف انسان، کشاورزی و مصارف صنعتی قابل استفاده کند. با توجه به افزایش جمعیت جهانی، تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب شیرین قابل دسترس، این فناوری به عنوان یک راهکار بالقوه و حیاتی برای مقابله با بحران آب در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان مطرح شده است. در حال حاضر، فناوری‌های مختلفی برای شیرین‌سازی آب وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها تقطیر (Distillation) و اسمز معکوس (Reverse Osmosis) هستند.

تکنیک اسمز معکوس (RO) در حال حاضر رایج‌ترین و کارآمدترین روش شیرین‌سازی آب دریا است. در این فرآیند، آب شور تحت فشار بالا از طریق غشاهای نیمه‌تراوا عبور داده می‌شود. این غشاها مولکول‌های آب را عبور می‌دهند اما نمک‌ها و سایر ناخالصی‌ها را مسدود می‌کنند. اگرچه اسمز معکوس نسبت به روش‌های حرارتی انرژی کمتری مصرف می‌کند، اما همچنان فرآیندی انرژی‌بر است و به همین دلیل، هزینه تولید هر متر مکعب آب شیرین می‌تواند نسبتاً بالا باشد. هزینه‌های اولیه نصب و نگهداری تأسیسات نیز قابل توجه است.

با وجود کارایی، شیرین‌سازی آب دریا با چالش‌های زیست‌محیطی نیز روبرو است. تولید آب شور غلیظ (Brine) به عنوان محصول جانبی این فرآیند، یکی از نگرانی‌های اصلی است. دفع این آب شور به دریا می‌تواند منجر به افزایش شوری آب در مناطق ساحلی، تغییر pH و تأثیرات منفی بر اکوسیستم‌های دریایی شود. برای کاهش این اثرات، روش‌هایی مانند رقیق‌سازی آب شور با پساب تصفیه شده و دفع در عمق دریا یا استفاده از آن در صنایع خاص در حال بررسی و توسعه هستند.

با تمام چالش‌ها، در مناطقی که با کمبود شدید آب مواجه هستند و منابع آب شیرین جایگزین وجود ندارد، شیرین‌سازی آب دریا به یک ضرورت تبدیل شده است. کشورهای حاشیه خلیج فارس، برخی مناطق از استرالیا، ایالات متحده (به خصوص کالیفرنیا) و اسرائیل به شدت به این فناوری وابسته هستند. پیشرفت‌ها در زمینه کاهش مصرف انرژی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تأمین انرژی تأسیسات شیرین‌سازی، و بهبود فرآیندهای تصفیه و دفع آب شور غلیظ، می‌توانند این راهکار گران‌قیمت را به گزینه‌ای پایدارتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای آینده تبدیل کنند.