تأثیر تکهتکه شدن زیستگاه بر تنوع زیستی جانوران
تکهتکه شدن زیستگاه (Habitat Fragmentation) فرآیندی است که در آن یک زیستگاه پیوسته و یکپارچه به بخش‌های کوچکتر و منزوی‌تر تقسیم می‌شود. این پدیده معمولاً در نتیجه فعالیت‌های انسانی مانند شهرسازی، کشاورزی، جنگل‌زدایی، ساخت جاده‌ها و سدها رخ می‌دهد. تکهتکه شدن زیستگاه یکی از بزرگترین تهدیدات برای تنوع زیستی جهانی است و پیامدهای مخربی بر جمعیت‌های جانوری و اکوسیستم‌ها دارد که می‌تواند منجر به کاهش جمعیت‌ها، کاهش تنوع ژنتیکی و در نهایت انقراض گونه‌ها شود.
یکی از اصلی‌ترین تأثیرات تکهتکه شدن زیستگاه، کاهش مساحت زیستگاه است. با کوچکتر شدن قطعات زیستگاه، فضای کافی برای گونه‌هایی که به زیستگاه‌های وسیع نیاز دارند، کاهش می‌یابد. این امر به ویژه برای گونه‌های گوشتخوار بزرگ، پرندگان مهاجر و گونه‌هایی که در تراکم‌های پایین زندگی می‌کنند، مشکل‌ساز است. علاوه بر کاهش مساحت، تکهتکه شدن به افزایش اثر لبه‌ای نیز منجر می‌شود. لبه‌های یک قطعه زیستگاه در معرض شرایط محیطی متفاوت (مانند نور بیشتر، باد شدیدتر، دمای نوسانی) و افزایش ورود گونه‌های مهاجم یا شکارچیان قرار می‌گیرند که می‌تواند بر گونه‌های ساکن در داخل قطعه تأثیر منفی بگذارد.
انزوای جمعیت‌ها یکی دیگر از پیامدهای جدی تکهتکه شدن است. هنگامی که یک زیستگاه به قطعات جداگانه تقسیم می‌شود، جریان ژنی بین جمعیت‌های مختلف یک گونه مختل می‌شود. این انزوا می‌تواند منجر به کاهش تنوع ژنتیکی در هر قطعه شود، که جمعیت را در برابر بیماری‌ها و تغییرات محیطی آسیب‌پذیرتر می‌سازد. کاهش تنوع ژنتیکی همچنین توانایی گونه‌ها را برای سازگاری با شرایط جدید و تکامل کاهش می‌دهد و خطر انقراض محلی را افزایش می‌دهد.
برای مقابله با تأثیرات تکهتکه شدن زیستگاه، راهکارهایی مانند ایجاد کریدورهای حیات وحش مطرح شده‌اند. این کریدورها نوارهایی از زیستگاه هستند که قطعات منزوی را به هم متصل می‌کنند و به حیوانات اجازه می‌دهند تا بین آن‌ها جابجا شوند، که به حفظ جریان ژنی و کاهش انزوای جمعیت کمک می‌کند. علاوه بر آن، تلاش برای احیای زیستگاه‌های تخریب‌شده، کاهش توسعه ناپایدار و برنامه‌ریزی کاربری اراضی به شیوه‌ای جامع و اکولوژیکی، از جمله اقدامات ضروری برای کاهش تأثیرات منفی تکهتکه شدن زیستگاه بر تنوع زیستی جانوران هستند.