اسیدی شدن اقیانوسها: پیامدها برای حیات دریایی و راههای مقابله
اسیدی شدن اقیانوسها (Ocean Acidification) یک پدیده زیستمحیطی جدی است که به دلیل جذب مقادیر فزایندهای از دیاکسید کربن (CO2) توسط آب دریا، رخ میدهد. از زمان انقلاب صنعتی، اقیانوسها تقریباً یک سوم CO2 اضافی منتشر شده توسط فعالیتهای انسانی را جذب کردهاند. در حالی که این فرآیند به کاهش غلظت CO2 در اتمسفر کمک میکند، اما پیامدهای منفی و نگرانکنندهای برای حیات دریایی و اکوسیستمهای اقیانوسی دارد که نیازمند توجه و راههای مقابله فوری است.
فرآیند اسیدی شدن زمانی اتفاق میافتد که CO2 در آب دریا حل میشود و با مولکولهای آب واکنش داده و اسید کربنیک (H2?CO3?) تولید میکند. این اسید کربنیک سپس تجزیه شده و یونهای هیدروژن (H+) آزاد میکند، که باعث افزایش اسیدیته آب (کاهش pH) میشود. این فرآیند همچنین باعث کاهش دسترسی به یونهای کربنات (CO32−?) میشود که برای بسیاری از موجودات دریایی ضروری است. از زمان انقلاب صنعتی، pH متوسط سطح اقیانوسها از 8.2 به 8.1 کاهش یافته است، که به نظر ناچیز میرسد، اما به دلیل مقیاس لگاریتمی pH، این تغییر به معنای افزایش 30 درصدی اسیدیته است.
پیامدهای اسیدی شدن برای حیات دریایی بسیار گسترده و مخرب است. یکی از مهمترین گروههای آسیبپذیر، سازندگان پوسته و اسکلت کربنات کلسیم هستند، مانند مرجانها، صدفها (مثل صدف و حلزون)، و پلانکتونهای دارای پوسته آهکی (مانند فورامینیفرها و کوکولیتوفورها). با کاهش یونهای کربنات، ساخت و نگهداری این ساختارها برای این موجودات دشوارتر میشود. این امر منجر به ضعیف شدن صدفها، کاهش رشد مرجانها و حتی انحلال آنها میشود، که به نوبه خود، کل اکوسیستمهای وابسته به مرجانها را تهدید میکند.
مرجانها به ویژه آسیبپذیر هستند زیرا آنها نه تنها زیستگاه میلیونها گونه دریایی هستند، بلکه خطوط ساحلی را از امواج طوفانی محافظت میکنند. علاوه بر این، اسیدی شدن اقیانوسها بر رفتار و فیزیولوژی ماهیها و سایر موجودات دریایی نیز تأثیر میگذارد و میتواند بر توانایی آنها در تولید مثل، تغذیه و یافتن مسیر مهاجرت اثر بگذارد. راههای مقابله با اسیدی شدن اقیانوسها عمدتاً بر کاهش انتشار CO2 در منبع تمرکز دارند. این شامل گذار به انرژیهای تجدیدپذیر، افزایش بهرهوری انرژی، و بهبود مدیریت زمین است. همچنین، تلاشهایی برای توسعه راهحلهای محلی مانند حفاظت از مناطق مرجانی و بازسازی اکوسیستمهای دریایی در حال انجام است، اما ریشهکن کردن مشکل نیازمند کاهش جهانی انتشار گازهای گلخانهای است.