نقش جهشهای ژنی در ایجاد صفات جدید در جانوران
جهشهای ژنی (Gene Mutations)، تغییرات تصادفی در توالی DNA هستند و نیروی محرکه اصلی تکامل محسوب میشوند. این تغییرات، که میتوانند در سطح یک نوکلئوتید (جهش نقطهای)، یا در مقیاس بزرگتر مانند حذف، اضافه، یا جابجایی قطعات کروموزومی رخ دهند، منبع اصلی ایجاد تنوع ژنتیکی در جمعیتها هستند. بدون جهشها، انتخاب طبیعی ماده خامی برای عمل نخواهد داشت و ایجاد صفات جدید در جانوران غیرممکن خواهد بود.
جهشها میتوانند صفات جدیدی را در جانوران ایجاد کنند که به آنها کمک میکند تا با محیط خود سازگار شوند یا حتی به شکلگیری گونههای جدید منجر شوند. اگر یک جهش منجر به ایجاد یک صفت مفید شود – مثلاً افزایش مقاومت در برابر یک بیماری، بهبود توانایی شکار، یا افزایش جذابیت برای جفت – افرادی که دارای این جهش هستند، شانس بیشتری برای بقا و تولید مثل خواهند داشت. با گذشت زمان و نسلها، فراوانی این جهش و صفت مرتبط با آن در جمعیت افزایش مییابد و به این ترتیب، صفت جدید در جمعیت تثبیت میشود.
اغلب جهشها خنثی یا مضر هستند. جهشهای خنثی تأثیری بر فنوتیپ (صفات ظاهری) ندارند و ممکن است در جمعیت بدون انتخاب طبیعی گسترش یابند. جهشهای مضر میتوانند به کاهش بقا یا تولید مثل منجر شوند و معمولاً توسط انتخاب طبیعی از جمعیت حذف میشوند. با این حال، حتی یک جهش مضر میتواند در محیطی متفاوت یا در ترکیب با جهشهای دیگر، مفید واقع شود. این تصادفی بودن جهشها، همراه با مکانیسمهای انتخاب طبیعی، فرآیند تکامل را بسیار پویا و غیرقابل پیشبینی میسازد.
نقش جهشها در ایجاد صفات جدید را میتوان در مثالهای فراوان در طبیعت مشاهده کرد. مقاومت باکتریها به آنتیبیوتیکها، تغییر رنگ بدن حیوانات برای استتار در محیطهای جدید، یا تکامل اندامهای پیچیده مانند چشم، همگی ریشه در جهشهای ژنی دارند که در طول زمان توسط انتخاب طبیعی یا سایر نیروهای تکاملی شکل گرفتهاند. درک جهشها برای زیستشناسان تکاملی حیاتی است تا بتوانند منشأ تنوع زیستی شگفتانگیز روی زمین را توضیح دهند و حتی به پیشبینی تغییرات تکاملی در آینده کمک کنند.